Voorbeschouwing EK-finale: flitsend Italië tegen efficiënt Engels spitsenduo

Terwijl ’s werelds beste speler Lionel Messi aan de overkant van de oceaan met Argentinië tegen aartsrivaal Brazilië zijn eerste Copa America won, spelen Italië en Engeland straks voor de hoogste Europese landenprijs in het voetbal.

Vooral Engeland snakt nog eens naar succes. Het land – dat zich als de uitvinder en bakermat van het voetbal beschouwt – won zijn laatste grote voetbalprijs in 1966. De toen 40-jarige Queen Elizabeth overhandigde toen de wereldbeker voetbal – de Jules Rimet Cup – in het Wembley-stadion aan de Engelse kapitein Bobby Moore. Die laatste is bijna 30 jaar dood, maar de intussen 95-jarige Queen wenste de Engelse ploeg dit weekend in een uitzonderlijk statement het allerbeste om – weer – op Wembley de eerste Europese titel ooit te pakken.

Daarbij zette de koninklijke familie op Instagram ook een foto van de historische overhandiging van de wereldbeker door Elizabeth aan Moore. De Italiaanse prijzenkast is iets rijker gevuld, met vier wereldtitels en een Europees kampioenschap. Die overigens ook alweer van 1968 geleden is.

Italië komt voor de voetbal-analisten als favoriet aan de aftrap. Dat heeft veel te maken met het verschil in parcours tussen beide ploegen. De Squadra Azzurra – onder bondscoach Roberto Mancini al 33 matchen op rij ongeslagen – klopten achtereenvolgens Turkije, Zwitserland, Wales, Oostenrijk, België én Spanje, met bij momenten overrompelend voetbal.

Het parcours van de Engelsen oogt minder indrukwekkend, met een gelijkspel tegen Schotland en zeges tegen Kroatië, Tsjechië, Duitsland, Oekraïne en Denemarken, zonder echt te overtuigen.

Puur op statistieken heeft Engeland de betere selectie, leert de Sterindex van De Tijd. Die is berekend op basis van een waaier van spelersdata. Italië overtreft Engeland op stilstaande fasen en in stootkracht, waar de Engelsen vooral fysiek de betere blijken.

Meer dan Italië heeft Engeland een indrukwekkende bank. Het land heeft op dit moment het grootste reservoir aan tienertalenten van Europa.

De Italiaanse defensieve muur met bewakers Giorgio Chiellini en Leonardo Bonucci krijgt te maken met straffe Engelse spitsen. Het duo Harry Kane (4) en Raheem (3) is dit EK samen al goed voor zeven doelpunten. Uit data-analyse van De Tijd blijkt hun grote efficiëntie dit EK. Sterling en Kane scoorden allebei meer dan te verwachten valt op basis van expected goals (xG).

Die geavanceerde statistiek meet de kwaliteit van de doelpogingen die een ploeg heeft gecreëerd. Het neemt duizenden doelpogingen in wedstrijden uit het verleden en kijkt hoe groot de kans is dat een poging vanop een specifieke plek op het veld tot een doelpunt leidt. Expected Goals bieden veel beter inzicht in prestaties van spelers en ploegen: omdat doelpogingen immers veel vaker voorkomen dan doelpunten.

Het toont dat vooral Sterling, maar ook Kane dit EK overpresteren. De waarschuwing voor Engeland is dat het scorende gevaar van Italië niet zozeer van spits Ciro Immobile komt maar van het middenveld en via Federico Chiesa op de flank.

Interessant is ook het statistisch bewijs voor wat het oog dit EK liet zien. De EK-finale wordt de clash tussen een dynamisch flitsend Italië dat hoogpressie voetbal speelt en een meer afwachtend Engeland. Al bleek Italië in de halve finale tegen Spanje ook in staat zijn oude gewaad van stevig verdedigend blok weer aan te kunnen doen.

De Italiaanse ploeg blijkt in defensie, middenveld en aanval meer afstand af te leggen en ook overal op het veld meer ballen te recuperen. Het toont nog eens goed wat voor blok bondscoach Mancini en zijn tecnische staf van vooral oud Sampdoria-vedetten Gianluca Vialli, Alberico Evani en Attilio Lombardo de voorbije jaren heeft weten te neerzetten. Met ook voetballers van lager aangeschreven ploegen als Sassuolo en Atalanta.

De EK-finale is tot slot na een lang en slopend seizoen ook het treffen van de stervende zwanen. De Engelsen blijken door de zware kalender in de eigen Premier League en Europees topvoetbal veel zwaarder belast dan de Italianen. De blessurelast is door de reshuffle van competities als gevolg van corona een fenomeen dat het voetbal overtreft. In de play-offs van het Amerikaanse basket viel de ene na de andere topspeler uit. In de kwartfinale van het EK tegen de Rode Duivels viel sprintwonder op de flank Leonardo Spinazzola uit met een gescheurde achillespees.