Wereld op weg naar 2,9 graden opwarming

De wereld is op weg naar een klimaat dat 2,5 tot 2,9 graden Celsius warmer is dan het pre-industriële niveau. De doelstelling om de opwarming te beperken tot 1,5 à 2 graden, komt steeds verder buiten bereik te liggen. Dat staat in het laatste Emissions Gap Report van Unep, het milieuprogramma van de Verenigde Naties.

In het rapport wordt de kloof opgemeten tussen wat er nodig is voor de klimaatdoelen, overeengekomen tijdens de top in Parijs 2015, en wat er daadwerkelijk gedaan is en toegezegd wordt. Al is ‘kloof’ niet langer het goede woord. ‘We kunnen beter spreken over een canyon’, zei Antonio Guterres, secretaris-generaal van de VN. Voor het strenge Parijs-doel van 1,5 graad opwarming, moet de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 42 procent verlaagd worden. Voor het iets minder strenge doel van 2 graden is een vermindering met 28 procent nodig. In werkelijkheid zal de uitvoering van alle plannen die nu in de pijpleiding zitten, ertoe leiden dat er een toename van 3 procent plaatsvindt. Zonder maatregelen zou dat 16 procent zijn geweest.

Dat betekent niet dat de uiteindelijke Parijs-doelstelling onhaalbaar is, vindt Unep. Maar dat de tussentijdse doelen voor 2030 vrijwel buiten bereik liggen, betekent dat er in de jaren daarna nog zwaarder ingegrepen moet worden. De doelstellingen voor 2035 zullen dan nog ambitieuzer moeten zijn. Ook al omdat de effecten van de extra uitstoot die we nu de atmosfeer injagen, nog decennia voelbaar zullen zijn. ‘De inspanningen gedurende dit decennium opvoeren, is de enige manier om een belangrijke overschrijding van het 1,5 graden-doel te voorkomen’, vindt Unep.

Beloftes genoeg

Alles wat we nu doen, zal het werk na 2030 eenvoudiger maken. ‘We weten dat het nog mogelijk is om 1,5 graad te halen. Maar dan moeten we wel de oorzaak van de klimaatcrisis – fossiele brandstoffen – met wortel en tak uitroeien’, zegt Unep-directeur Inger Andersen in een persbericht. ‘We moeten de naald uit de groef tillen die maar blijft hangen op onvoldoende ambitie en te weinig actie.’ Als alle steenkoolmijnen en olie- en gasbronnen hun beoogde levensduur zullen voltooien, zal de uitstoot 3,5 maal zo groot zijn als het beschikbare CO2-budget.

Ook vorig jaar slaagde de mensheid er niet in de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Er was sprake van een toename met 1,2 procent, ten opzichte van het jaar voordien.

Beloftes zijn er genoeg, stelt Unep vast. Als alle toezeggingen voor nuluitstoot ten uitvoer worden gebracht, is een beperking van de temperatuurtoename tot 2 graden haalbaar. ‘Maar die beloftes worden nu als niet geloofwaardig beschouwd. Geen van de G20-landen zit op een traject dat consistent is met een nuluitstoot. Zelfs in het meest optimistische scenario is er slechts 14 procent kans om 1,5 graad te halen.’

Het rapport bevat een duidelijke boodschap naar de deelnemers aan de COP28-klimaatconferentie, die eind deze maand begint in Dubai: nieuwe doelstellingen die voor 2035 worden geformuleerd, zullen moeten worden verstrengd om het gebrek aan actie vóór 2030 te compenseren.